Caravaggio, „Wieczerza w Emaus”, 1601-1602.
Zanim zacznę słuchać siebie, muszę słuchać uważnie Boga. Kiedy nie słucham jedynie siebie, lecz Boga, słyszę, że jestem kochany, że Bóg jest gotów mi przebaczyć, że chce wiele uczynić dla mnie, że był gotów wejść na krzyż z miłości do mnie.
Ewangelia (Mk 12, 28b – 34)
Jeden z uczonych w Piśmie podszedł do Jezusa i zapytał Go: «Które jest pierwsze ze wszystkich przykazań?». Jezus odpowiedział: «Pierwsze jest: „Słuchaj, Izraelu, Pan Bóg nasz jest jedynym Panem. Będziesz miłował Pana, Boga swego, całym swoim sercem, całą swoją duszą, całym swoim umysłem i całą swoją mocą”. Drugie jest to: „Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego”. Nie ma innego przykazania większego od tych». Rzekł Mu uczony w Piśmie: «Bardzo dobrze, Nauczycielu, słusznie powiedziałeś, bo Jeden jest i nie ma innego prócz Niego. Miłować Go całym sercem, całym umysłem i całą mocą i miłować bliźniego jak siebie samego znaczy daleko więcej niż wszystkie całopalenia i ofiary». Jezus, widząc, że rozumnie odpowiedział, rzekł do niego: «Niedaleko jesteś od królestwa Bożego». I nikt już nie odważył się Go więcej pytać.
Drodzy!
1.Ewangelia opisuje dialog, jaki prowadzi Jezus z uczonym w Prawie. Bezimienny uczony pyta Chrystusa, które z przykazań, jemu znanych, jest pierwsze i zarazem najważniejsze. Pytanie było ważne. Nie było podchwytliwe. Prawo mojżeszowe zawierało bowiem aż 613 przykazań. Uczony żydowski Majmonidesa, w XII w. po Chr., podzielił je na przykazania pozytywne, które mówiły, co należy „zrobić” i na przykazania negatywne, czyli czego „czynić nie należy”. Tych pierwszych było 248, czyli tyle, ile było szlachetnych kości w ciele ludzkim, od głowy do nóg, natomiast negatywnych było 365, jedno na każdy dzień roku.
W centrum pytania uczonego była zatem ważna kwestia pierwszeństwa. Pyta, które z wielu przykazań, jakie zna, „jest pierwsze ze wszystkich”?. Pytanie o pierwszeństwo – różnie rozumiane – przewija się wielokrotnie także w naszych rozmowach, pytaniach, dyskusjach itp. Jest obecne w sporach rodzinnych, społecznych, politycznych. Spieramy się, kto jest pierwszy i najważniejszy, by wiedzieć zarazem, kto jest drugi, jakby gorszy, mniej ważny, mniej znaczący. Nie tylko pytamy, kto jest pierwszy, ale ubiegamy się lub wręcz walczymy o miejsce pierwsze i najważniejsze. Wielu chce być pierwszymi, kiedy rozdają nagrody czy odznaczenia, cofa się natomiast, kiedy szuka się ludzi do ciężkiej pracy, kiedy pytają, kto winny czy kto gorszy. Brak miejsc dla tzw. „pierwszych”, jest ich zaś w nadmiarze dla „drugich”.
2.Jezus odpowiada uczonemu, że pierwszym najważniejszym przykazaniem jest słuchać. Tak też jest w życiu. Najważniejszym zadaniem w życiu każdego z ludzi jest chcieć i umieć słuchać. Ważne jednak, co i kogo się słucha. Należy w pierwszym rzędzie słuchać Boga – „Shemà Izrael”. Każdy Żyd recytował trzy razy dziennie słowa z Księgi Powtórzonego Prawa: „Słuchaj, Izraelu, Pan jest naszym Bogiem – Panem jedynym. Będziesz miłował Pana, Boga twojego, z całego swego serca, z całej duszy swojej, ze wszystkich swych sił” (Pwt 6,4-5). Dlatego wierzący ma najpierw słuchać Boga, potem dopiero innych, świata.
Zanim zacznę słuchać siebie, muszę słuchać uważnie Boga. Kiedy nie słucham jedynie siebie, lecz Boga, słyszę, że jestem kochany, że Bóg jest gotów mi przebaczyć, że chce wiele uczynić dla mnie, że był gotów wejść na krzyż z miłości do mnie.
Kiedy człowieka słucha Boga nie siebie, odkrywa, że Bóg powołuje go do bycia wielkim, obiecując mu zarazem potrzebne wsparcie, że chce dla niego szczęścia i gwarantuje nieśmiertelność. Kiedy człowiek słucha bardziej Boga niż siebie, słyszy wówczas o miłości miłosiernej, o sile, jakiej udziela mu Bóg, by wyjść z trudności, by się podnieść, uwolnić się z lęków, samotności, poczucia opuszczenia. Ważne jest więc, by słuchać najpierw Boga, stąd jest to najważniejsze przykazanie.
Kiedy człowiek słucha najpierw Boga, może później słuchać siebie i wszystkich innych. Może także słuchać świata, lecz wtedy nie boi się już głosów świata, wie bowiem, że Bóg jest większy, że pokonał zło, które jest w świecie.
Przykazanie, które mówi o miłości siebie i bliźniego, jest zatem drugim przykazaniem, konsekwencją słuchania Boga.
3.Jezus mówi, że Boga należy miłować „całym swoim sercem, całą swoją duszą, całym swoim umysłem i całą swoją mocą”. Chce przez to powiedzieć, że w miłości trzeba angażować się w całości. Ważne są nie same słowa. Kochać trzeba zatem rozumem, uczuciem i wolą, całkowicie, integralnie.
Miłość prawdziwa jest wielka i mocna. Ma w sobie coś z nieśmiertelności. O niej się mówi i śpiewa, o nią się walczy i dla niej oddaje życie. W jej imię człowiek godzi się na umartwienie i cierpienie. Jest gotów zrezygnować ze wszystkiego, byleby tylko kochać i być kochanym. Księga Pieśni nad pieśniami kończy się słowami: „Bo jak śmierć potężna jest miłość” (Pnp 8,6). Kryje się w niej tak wielka moc, że zaprowadziła nawet Jezusa na krzyż. Miłość nie jest więc myślą, ale energią, jakimś ogniem nieugaszonym, źródłem życia i źródłem sensu wszystkiego, co życie spotyka.
Nie ma miłości bez słuchania. Jeżeli ktoś zapewnia, że mnie kocha, lecz brak mu czasu, by mnie słuchać (wysłuchać), nie należy w pełni wierzyć jego słownym deklaracjom. Kocha się prawdziwie, kiedy ma się również czas na słuchanie, by ten kogo się kocha, mógł wyznać, czego oczekuje, czego mu brak, dlaczego cierpi… Ponieważ nas kocha, Bóg przyjął nasze ciało, zgodził się być pośród nas, pielgrzymował drogami naszego życia, a wszystko po to, by lepiej nas słuchać i wychodzić naprzeciw naszym potrzebom. Teraz więc prosi, bym czynił podobnie.
Człowiek wznosi świątynie dla Boga, ale po co? Robi to z przekonania, że w nich może słuchać lepiej Boga i tego, co chce mu powiedzieć. Zanim świątynia stanie się „miejscem kultu”, jest ona szczególnym miejscem słuchania Boga i podziwiania tego, co Bóg uczynił dla człowieka.
Suchanie wymaga szczególnych miejsc i czasu, wymaga sprzyjających do tego warunków, środowiska, otoczenia. Szczególnym miejscem i czasem słuchania Boga jest właśnie świątynia, w niej zaś najlepszym do tego momentem jest święta liturgia. Eucharystia jest mową miłości Boga do człowieka.
Panie, ucz mnie słuchać mądrze i odpowiadać miłością ofiarowaną!
Źródło: niedziela.pl
Więcej książek, artykułów, tekstów oraz nagrania audio homilii znajdziesz na stronie internetowej ojca prof. Zdzisława Kijasa:zkijas.com
Redakcja tekstu: dr Monika Gajdecka-Majka
Homilie pochodzą z książki “U źródła Życia. Rozważania na niedziele czasu Adwentu, Bożego Narodzenia, Wielkiego Postu i Wielkanocy, Rok A,B,C”, wydanej przez wydawnictwo Homo Dei.